Die nieuwe wet

Privacy, iets om over na te denken. De AVG zorgt ervoor dat je er niet omheen kan. Je wordt overspoeld door nieuwe privacyverklaringen van bedrijven bij wie je in een ver verleden je gegevens hebt achtergelaten.
Het beginsel van de wet is natuurlijk hartstikke positief. Transparantie is het trefwoord. De persoon waar je gegevens van bewaart, moet weten wat daarmee gebeurt. Transparantie zorgt er niet alleen voor dat je je eigen processen helemaal helder maakt, maar ook dat je je contacten zonodig toestemming vraagt en laat zien dat er zorgvuldig met zijn of haar gegevens wordt omgegaan. Dat kan uiteindelijk zorgen voor een betere relatie tussen beide partijen.

Welke gevolgen heeft de AVG voor filmmakers en opdrachtgevers?

Bijna dagelijks hebben we te maken met personen die we in beeld vangen. En omdat het portret in een film of op een foto ook een persoonsgegeven is, is ook hier de AVG van toepassing.
Voorheen werd het portretrecht uit de auteurswet gebruikt als iemand publicatie wilde voorkomen. Vanaf 25 mei 2018 is er naast het portretrecht nu ook de AVG. Een extra stok om mee te slaan.

Belangen afwegen

De filmmaker heeft het recht om mensen in de openbare ruimte te filmen en deze shots te gebruiken voor een film. Elk moment dat jij je in de openbare ruimte begeeft, kan je dus worden gefilmd of gefotografeerd én kan dit commercieel worden gepubliceerd. Logisch dat dit in sommige gevallen als vervelend of ongepast door de geportretteerde wordt ervaren. Deze persoon kan dan bezwaar maken als er sprake is van een redelijk belang. Dit kan een privacy- of commercieel belang zijn. Het is dan dus een belangenafweging. Welk recht weegt zwaarder: het recht van de filmmaker van de informatievrijheid aan de ene kant of het redelijk belang van de geportretteerde aan de andere kant?

In Opdracht

Als we op uitnodiging iemand herkenbaar in beeld brengen, een portret maken, dan hebben we automatisch toestemming. Maar stel, we filmen onverwachts ook zijn/haar passerende collega dan laten we diegene een quitclaim ondertekenen. Dit is een overeenkomst waarin iemand toestemming geeft en afstand doet van portretrechten. We maken hier eigenlijk altijd gebruik van. Stel dat de persoon in beeld een maand later wordt ontslagen en zich verzet tegen publicatie dan zou dat in het slechtste geval betekenen dat de film offline gehaald moet worden en het betalen van een schadevergoeding. Dat kan je dus maar beter voor zijn.

In het openbaar

Je kan niet altijd iedereen om toestemming vragen. Als we een plein vol met mensen filmen bijvoorbeeld. In zo’n situatie is transparantie weer het sleutelwoord. We laten duidelijk zien dat er gefilmd wordt en geven iedereen de kans om uit beeld te stappen. Van ons zul je dus niet zomaar een camera voor je neus krijgen als je op straat loopt. En we zullen al helemaal de beelden niet gebruiken als jij aangeeft dat niet te willen, ook al staan we misschien wel in ons recht.

Tijdens een evenement

De organisator van een evenement doet er goed aan om vooraf op de uitnodiging/ticket en bij de entree aan te geven dat er beelden kunnen worden gemaakt van de bezoeker.
Grote kans dat in de algemene voorwaarden staat dat je gefilmd en gefotografeerd kan worden en afziet van je portretrechten. Op die manier ben je dus op de hoogte gebracht, en mag je dus in de aftermovie voorbij komen.
Belangrijk is wel dat de beelden die gepubliceerd worden, onschuldige portretten zijn en dat de context klopt. Ook hier geldt namelijk weer dat een geportretteerde bezoeker van een evenement een publicatie van een aftermovie of foto kan verbieden als hij of zij daar een redelijk belang bij heeft.

Let op; als in die algemene voorwaarden staat dat de beelden ook gebruikt mogen worden voor reclame doeleinden, dan mag de aftermovie dus ook als promotie voor de volgende editie worden gebruikt.

Disclaimer

De komst van de AVG bracht voor ons als filmmakers vragen met zich mee over het auteurs- en portretrecht. Omdat we vast niet de enigen zijn met deze vragen, delen we hier onze bevindingen. Dit artikel beschrijft vooral wat wij belangrijk vinden en hoe wij hiermee omgaan, er kunnen geen rechten aan worden ontleend. Vraag bij twijfel vooral iemand met de juiste juridische kennis om meer info.
Met dank aan mr. Bart Vliexs van Brunet Advocaten voor zijn juridische input.

Foto’s: Tim Engelaar